Filobutonistyka
Filobutonistyka (gr. philéo – lubię, ang. button – guzik) – młody rodzaj hobby polegający na kolekcjonowaniu wszelkiego rodzaju guzów, guzików i haków mundurowych. Hobby to bardzo szybko zyskuje grono sympatyków na świecie i w Polsce. Znikoma ilość materiałów, wąska bibliografia oraz całkowity brak opracowań naukowych powodują, że hobby to stawia przed kolekcjonerem wiele znaków zapytania. Rodzące się wątpliwości, niekiedy latami pozostają bez odpowiedzi. Filobutoniści próbują za pośrednictwem różnego rodzaju internetowych for dyskusyjnych rozwikłać zagadki związane z konkretnymi eksponatami. Bogata i burzliwa historia naszego kraju sprzyjała zaistnieniu i pozostawieniu na jego terytorium wielu rodzajów guzików. Właśnie za sprawą historii, na obszarze Polski występują guziki wielu różnych krajów (zabory, wojny, główne szlaki handlowe), dlatego też filobutonistyka jest bardzo interesującym hobby. To właśnie u nas można spotkać unikatowe eksponaty z tej dziedziny kolekcjonerstwa.
Główne zadania filobutonistyki:
- kolekcjonowanie i klasyfikowanie guzików;
- datowanie guzików;
- umiejscawianie guzików w konkretnym kontekście historycznym;
- ustalanie kręgu użytkowników danych rodzajów guzików;
- ustalanie historii użytkowników (indywidualnych i zbiorowych) danych rodzajów guzików;
- ustalanie pochodzenia guzików;
- określanie budowy guzików oraz użytych materiałów;
- ustalanie wytwórców guzików oraz ich losów;
- ustalanie technik wytwarzania guzików w różnych okresach historii.
Rodzaje guzików
Ze względu na budowę:
- ażurowe;
- jednowarstwowe (masywne, jednostajne);
- dwuwarstwowe (z warstwami ściśle przylegającymi do siebie, z tekturką, skórą itp. pomiędzy warstwami, puste w środku).
Ze względu na konstrukcję uszka:
- dziurki zamiast uszka;
- uszko stanowiące monolit z guzikiem;
- uszko z płaskownika;
- uszko z drutu;
- uszko typu koszyczek;
- inne.
Ze względu na kategorie użytkowników:
- cywilne;
- ozdobne;
- liberyjne;
- organizacji;
- służb;
- urzędnicze;
- wojskowe;
- inne.
Ze względu na wykończenie:
- bez wykończenia;
- emaliowane;
- malowane;
- mosiądzowane;
- nakładane;
- niklowane;
- obciągane (materiałem),
- oksydowane;
- platerowane;
- srebrzone;
- złocone.
Rodzaje materiałów wykorzystywanych do produkcji guzików:
- alpaka;
- aluminium;
- bakelit;
- cynk;
- drewno;
- galalit;
- jedwab;
- miedź;
- mosiądz;
- ołów;
- pewter;
- plastik;
- porcelana;
- skóra;
- srebro;
- stop cynkowo-ołowiany;
- szylkret (masa rogowa);
- stal;
- szkło;
- znal.
Bibliografia
Bagiński Wal. - DAWNE GUZIKI POLSKIE, Kraków 1899 GUZIKI LIBERYJNE KATALOG, Elbląg 1988 POLSKIE GUZIKI WOJSKOWE w XX wieku, Elbląg 1988 Boczkowski W., Jaroszyński-Wolfram M., Gładki K. - GUZIKI Przewodnik dla kolekcjonerów, Warszawa 1999 Gładki K. - MÜNCHHEIMER Historia i Działalność, Łódz 2007 Zajchowski Zb. - GUZIKI HERBOWE ZAMKI I PAŁACE cz. 1, Elbląg 2008 Kustowski W. - POLSKIE GUZIKI REGULAMINOWE NIEWOJSKOWE od 1918 roku, Kraków 2010 Gładki K. - GUZIKI. Wykaz producentów, firm grawerskich, jubilerskich produkujących guziki, Łódź 2011 Krupop D. - GUZIKI MUNDUROWE 1792-1945 tom 1, Łódź 2011 Zajchowski Zb. - GUZIKI HERBOWE ZAMKI I PAŁACE cz. 2, Elbląg 2013 Kustowski W. - POLSKIE GUZIKI REGULAMINOWE NIEWOJSKOWE od 1918 roku, Kraków 2013
Guziki mundurowe urzędników Guberni Augustowskiej Guziki Połujańskiego i Syrokomli Guziki urzędnicze z okresu Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego Wikipedia.pl - Polskie guziki wojskowe Królestwa Kongresowego