Guzik btrm007168

Pruski guzik wojskowy (kawaleria) z drugiej połowy XVIII i początku XIX wieku
© buttonarium.eu

Awers (miseczkowaty wypukły) przedstawia mocno wypukłą cyfrę 4 bez kropki.

Ciekawostka
Krój cyfr pojawiających się na tego typu guzikach jest charakterystyczny dla drugiej połowy XVIII wieku.

Rewers bez sygnatur wytwórcy.

Ciekawostka
Guziki tego typu są masywne (wykonane z mosiądzu) oraz mają charakterystyczy miseczkowaty kształt, część guzików ma przekrój przypominający nawias zwykły (-, a część ma przekrój przypominający nawias kwadratowy [-.

Guzik znaleziono w okolicach miejscowości Gniew w województwie pomorskim i może pochodzić z okresu Wojny siedmioletniej (1756-1763), a dokładniej z okresu walk pomiędzy Prusami a Rosją w roku 1758, które miały miejsce właśnie w okolicach miasta Gniew.

Przeznaczenie i datowanie
Guziki tego typu, jak wyżej prezentowany, nie są odnotowane w żadnym ze znanych katalogów, jednak na podstawie wieloletniego zbierania informacji z nimi związanych, można przyjąć (na 99,9 %), że jest to pruski guzik wojskowy z drugiej połowy XVIII i początku XIX wieku. Jest wielce prawdopodobne, że guziki tego typu obowiązywały w wojsku pruskim już od czasu Wojny siedmioletniej (1756-1763).

Guziki te znane są w wersji z numerami i bez.

Dotychczas znane numerowe guziki o przekroju nawiasu zwykłego mają numery z przedziału od 1 do 13. W pruskim wojsku z tego okresu było: 13 regimentów kirasjerów, 12 regimentów dragonów oraz 10 regimentów husarów ^[1]. Można więc podejrzewać, że guziki te były na wyposażeniu kawalerii. Niestety, na dzień dzisiejszy nie wiadomo czy wszystkie wyżej wymienione formacje kawaleryjskie nosiły tego typu guziki, jednak skoro występują one z numerem 13, to należy przypuszczać, iż nosili je przynajmniej kirasjerzy.

Dotychczas znane numerowe guziki o przekroju nawiasu kwadratowego mają numery z przedziału od 1 do 54. Można więc podejrzewać, że guziki te były na wyposażeniu piechoty, gdyż pruskich pułków piechoty było aż 60 ^[2].

Gładkie guziki miseczkowate, o przekroju nawiasu kwadratowego, występują częściej niż te z numerami.

Wszystkie omawiane wyżej guziki występują głównie na terenach tzw. Ziem odzyskanych: od Mazur, przez Warmię, Pomorze Gdańskie oraz Pomorze Zachodnie, w tym przez Kołobrzeg, Wolin, dalej przez Wielkopolskę, Ziemię Lubuską, aż po Wrocław i Opole. Ponieważ guziki numerowe są dość rzadkim znaleziskiem należy przyjąć hipotezę, że albo były one noszone przez nielicznych żołnierzy (np.: oficerów?) albo jedynie w jakimś określonym miejscu umundurowania.

Ciekawostka
W 1794 roku, niektóre z pruskich pułków brały udział w tłumieniu Insurekcji Kościuszkowskiej i między innymi oblegały Warszawę, a następnie okupowały tereny zajęte przez Prusy po trzecim rozbiorze Polski.

Źródła
 Podobne guziki na stronie Buttonarium Polska - kawaleria
 Podobne guziki na stronie Buttonarium Polska - piechota z numerem
 Podobne guziki na stronie Buttonarium Polska - piechota(?) bez numeru
^[1]www.preussenweb.de - Kavallerie-Regimenter
^[2]www.preussenweb.de - Infanterie-Regimenter
   AndrzejBr - Pruskie guziki regimentowe z przełomu XVIII i XIX wieku, listopad 2014 r.
   Wikipedia.de - Königreich Preußen
   Wikipedia.pl - Insurekcja kościuszkowska
   Wikipedia.pl - Królestwo Prus
   Wikipedia.pl - Wojna siedmioletnia
   www.grosser-generalstab.de - Deutsche Uniformen 1756-1763