Właściciel: | mst28 |
Kraj: | Polska |
Okres historyczny: | II Rzeczpospolita (Polska) |
Znaleziono: | b.d. |
Materiał awersu: | mosiądz |
Materiał rewersu: | g.jednorodny |
Wykończenie: | brak |
Sygnowanie: | GRABSKI |
Wytwórca: | GRABSKI Br. (Łódź) |
Średnica: | 16.0 mm |
Typ uszka: | drut |
Rant: | ●-|\ |
Profil: | ( - jednowarstwowy, wypukły |
Polski guzik wojskowy (marynarski) wzór 1920, wersja z roku 1927
© buttonarium.eu
Awers przedstawia kotwicę admiralicji oplecioną liną cumowniczą, która znajduje się na tle pionowo szrafowanego Krzyża Kawalerskiego, całość umieszczono na poziomo szrafowanym tle oraz w dwóch pojedynczych, wypukłych okręgach: wewnętrzny ciągły i zewnętrzny imitującym skręconą linę. Końce grotów kotwicy znajdują się dokładnie na zewnętrznych krawędziach ramion krzyża.
Ciekawostka
W heraldyce pionowy szrafunek odpowiada barwie czerwonej, a poziomy niebieskiej (morze).
Rewers sygnowany: B. GRABSKI 1937. ŁÓDŹ.
Przeznaczenie i datowanie
Guziki tego typu, określane są mianem wzór 1920, pochodzą od munduru wyjściowego, wszystkich marynarzy Marynarki Wojennej II RP (szeregowych marynarzy, podoficerów, oficerów oraz admirałów). W latach 1920-1927 guziki Marynarki Wojennej były dwuwarstwowe, po roku 1927 wprowadzono guziki jednowarstwowe, które obowiązywały do momentu pojawienia się guzików tzw. wz. 1946.
Ciekawostka
Do 1920 roku w Marynarce Wojennej używano guzików ogólnowojskowych (orzeł z koroną).
Wymiary guzików
Zgodnie z ówczesnymi przepisami, średnice guzików wzór 1920 powinny wynosić: 22 mm - duży, 15 mm - mały.
Źródła
Podobne guziki na stronie Buttonarium Polska
Boczkowski W., Jaroszyński-Wolfram M., Gładki K. - GUZIKI Przewodnik dla kolekcjonerów, Warszawa 1999
Wąsiewski J. - Guziki polskiej Marynarki Wojennej RP 1918-2008 Przewodnik dla kolekcjonerów Gdynia 2012
Wikipedia.pl - Krzyż Kawalerski
Wikipedia.pl - Marynarka Wojenna
Wikipedia.pl - Order Krzyża Grunwaldu
Wikipedia.pl - Order Virtuti Militari
www.smw.ocalicodzapomnienia.eu - Symbolika Marynarki Wojennej
Bronisław Grabski (1891-1969), w 1921 roku założył zakłady przemysłowe produkujące m.in. guziki. Zakłady te mieściły się w Łodzi na ul. Zakątnej 59/61. Grabski był jednym z głównych producentów guzików dla Wojska Polskiego w okresie II Rzeczypospolitej (ok. 40 mln. szt.), artykułów strzeleckich, wyszkoleniowych, sprzętu do konserwacji broni, artykułów grawerskich (odznaki), artykułów fibrowych i skórzanych, hafciarskich i pasmanteryjnych oraz wszelkiego ekwipunku mundurowego i taborowego.
Ciekawostki
● W Spisie abonentów Sieci telefonicznych Państwowych i Koncesjonowanych w Polsce (z wyjątkiem m. st. Warszawy) na 1939 r.[1], na stronie 946 podano adresy i numery telefonów Bronisława Grabskiego:
- do zakładu: ul. Pogonowskiego 59/61, tel. 1 38 53
- mieszkania: ul. Kopernika 6, tel. 1 61 83[2].
● W 1936 roku zmieniono nazwę ulicy z Zakątnej na ulicę kapitana Stefana Pogonowskiego[3] - bohatera wojny polsko-radzieckiej 1920 roku. W 1945 roku, z powodów politycznych, musiano powrócić do nazwy Zakątna, ale za to w 1993 roku ponownie przywrócono nazwę kpt. Pogonowskiego[4].
● Oprócz sygnatur, na rewersie pojawiał się niekiedy rok produkcji (poniżej uszka), czasami był to pełny rok (np. 1934), a czasami tylko dwie ostatnie cyfry (np. 39). Powyżej uszka umieszczano kolejny numer matrycy - najczęściej w lustrzanym odbiciu.
● Na podstawie zarządzenia Przewodniczącego Miejskiej Komisji do spraw upaństwowienia przedsiębiorstw na m. Łódź z dnia 25 października 1946 r. ogłoszonego w Dzienniku Urzędowym Zarządu Miejskiego w Łodzi Nr. 10, poz. V. z dnia 18 grudnia 1946 r. zakłady Bronisława Grabskiego przeszły na własność państwa[5], po jakimś czasie przemianowano je na Łódzkie Zakłady Przemysłu Guzikarsko-Galanteryjnego. Początkowo używano starych matryc rewersów, co za tym idzie na guzikach widniały jeszcze sygnatury Grabskiego, później zmieniono sygnatury na ŁZG wraz z kolejnym numerem matrycy - najczęściej w lustrzanym odbiciu (patrz: ŁZG)
Źródła
[1]Spis abonentów Sieci telefonicznych Państwowych i Koncesjonowanych w Polsce (z wyjątkiem m. st. Warszawy) na 1939 r.
[2]Pozycja [1] - strona 946
[3]Wikipedia.pl - Stefan Pogonowski
[4]Wikipedia.pl - Polesie (dzielnica Łodzi)
[5]MONITOR POLSKI. Dziennik urzędowy RP. Warszawa, dnia 30 kwietnia 1948 r. - strona 6, pozycja 246
Polskie guziki wojskowe w XX wieku - Katalog z wystawy, Elbląg 1988
Przy opracowaniu opisu wykorzystano informacje od użytkowników oraz wnioski z analizy guzików w Buttonarium.
Jeśli chciałbyś coś dodać do tego opisu, to napisz poniżej komentarz. Nie zapomnij podać źródeł tych informacji.