Guzik btrm004086

Polski guzik szkolny z okresu Królestwa Polskiego (wersja z orłem)
© buttonarium.eu

Awers przedstawia orła w koronie zamkniętej stojącego na szarfie z napisem INST NAU ELEM, całość umieszczono w dwóch wieńcach: laurowym i rozmarynowym, na obrzeżu guzika widnieje podwójny wypukły rant.

Ciekawostka
Wawrzyn, zwany również laurem, symbolizuje głównie: zwycięstwo, bohaterski czyn, chwałę, sławę i triumf, rozmaryn natomiast: wieczną przyjaźń i wierną miłość.

Rewers sygnowany: ● ZYGM: MYNCHEIMER JUNR WARSZ: (orzełek) - nietypowa sygnatura: błąd w wyrazie JUNIOR (JUNR), dwie kropki pod literą R, w tym samym wyrazie oraz nazwisko wytwórcy pisane przez Y, zamiast U, czy Ü.

Przeznaczenie i datowanie
Guzik należał do słuchacza, wykładowcy Instytutu Nauczycieli Elementarnych w okresie Królestwa Polskiego.
Pierwsze Instytuty Nauczycieli Elementarnych (zwane też Seminariami) zostały powołane przez Izbę Edukacyjną w Łowiczu (30.06.1804 r.) oraz w Poznaniu (pod koniec 1804 r.). Kolejny Instytut Nauczycieli Elementarnych i Organistów powstał w 1819 roku w Puławach.^[1]
Guziki szkolne występują z następującymi napisami: BIBLIOTEKA PUBLICZNA, INSTYTUT NAUCZYCIELI ELEMENTARNYCH, INSTYTUT POLITECHNICZNY, KURATORIA I●S●K●P, LICEUM (LYCEUM), SZKOŁA PODWYDZIAŁOWA, SZKOŁA WOIEWÓDZKA, SZKOŁA WYDZIAŁOWA oraz UNIWERSYTET.

Hipoteza
W okresie od połowy Księstwa Warszawskiego oraz przez całe Królestwo Polskie występowały dwa rodzaje guzików szkolnych: z polskim orłem i napisami na szarfie, a całość umieszczona w wieńca oraz z samymi napisami w wieńcach. Można przypuszczać, że guziki bez orła były w użytku w okresie popowstaniowym, kiedy to wzrastały represje wobec Polaków, a używanie symboli narodowych było ograniczane lub wręcz zakazane.

Ciekawostka
Ogółem w 1817 r. w Królestwie Polskim było 1018 placówek oświatowych, z czego 1014 podlegało Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego i były to:

• Uniwersytet Warszawski,
• Szkoła Akademiczno-Górnicza w Kielcach,
• 12 szkół wojewódzkich,
• 16 szkół wydziałowych,
• Instytut Nauczycieli Elementarnych w Łowiczu,
• Instytut Głuchoniemych w Warszawie,
• 868 szkół elementarnych,
• 10 prywatnych pensji i szkół męskich,
• 79 prywatnych pensji i szkół żeńskich,
• Korpus Kadetów w Kaliszu,
• 11 seminariów diecezjalnych rzymskokatolickich,
• 1 seminarium greckokatolickie.

Pozostałe cztery szkoły to: Szkoła Muzyki i Sztuki Dramatycznej podległa Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji; Szkoła Elementarna Artylerii i Inżynierii, Szkoła Podchorążych Piechoty oraz Szkoła Podchorążych Jazdy podległa Komisji Rządowej Wojny.^[2,3]

Źródła
 Podobne guziki na stronie Buttonarium Polska
 ^[1] Pawelec L. - Reformy szkolne w pierwszej połowie XIX wieku, Kielce 2009
 ^[2] Winiarz A. - Szkolnictwo Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego (1807-1831), Lublin 2002
 ^[3] www.historia.org.pl - Polityka oświatowa caratu w Królestwie Polskim w XIX w.
 Gładki K. - GUZIKI SZKÓŁ wojewódzkich, wydziałowych, liceum, uniwersytet, prawo, Łódź 2012
 Podlaska Biblioteka Cyfrowa - Instrukcye do wykładu nauk w instytucie nauczycieli elementarnych, Warszawa 184?
 Podlaska Biblioteka Cyfrowa - O urządzeniu szkół miejskich i wiejskich elementarnych, Warszawa 1808
 Podlaska Biblioteka Cyfrowa - Regulament szkół miejskich i wiejskich elementarnych, Warszawa 1808
 Podlaska Biblioteka Cyfrowa - Zbiór przepisów administracyjnych Królestwa Polskiego: Wydział Oświecenia
 Słownik symboli literackich - wawrzyn (laur)
 Wikipedia.pl - Historia administracji, Królestwo Polskie
 Wikipedia.pl - Izba Edukacyjna (Księstwo Warszawskie)
 Wikipedia.pl - Rozmaryn
 Wikipedia.pl - Wawrzyn
 Wikipedia.pl - Wieniec laurowy