Guzik btrm001453

Polski guzik szkolny z okresu Królestwa Polskiego (wersja z orłem)
© buttonarium.eu

Awers przedstawia orła w koronie zamkniętej stojącego na szarfie z napisem BIBL. PUB. (lub PUBL.), całość umieszczono w dwóch wieńcach: laurowym i rozmarynowym, na obrzeżu guzika występuje pojedynczy wypukły rant.

Ciekawostka
Wawrzyn, zwany również laurem, symbolizuje głównie: zwycięstwo, bohaterski czyn, chwałę, sławę i triumf, rozmaryn natomiast: wieczną przyjaźń i wierną miłość.

Rewers sygnowany: (orzełek) ZYGMUNT MUNCHHEIMER MŁODSZY w WARSZ. № 599 NA TŁOMACKIM.

Przeznaczenie i datowanie
Guzik należał do pracownika Biblioteki Publicznej w okresie Królestwa Polskiego.
W okresie Królestwa Polskiego przy szkołach różnego stopnia zakładano biblioteki, w 1817 roku założono również bibliotekę przy Królewskim Uniwersytecie Warszawskim (Царский Университет в Варшаве). Biblioteka ta mieściła się przy ul. Krakowskie Przedmieście 26, początkowo nosiła nazwę Biblioteki Publicznej przy Królewskim Uniwersytecie Warszawskim, stała się kolejno Biblioteką Rządową, Biblioteką Główną, Cesarską Biblioteką Uniwersytecką i ostatecznie Biblioteką Uniwersytecką w Warszawie, a obecnie ta część biblioteki nosi nazwę Starej Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego.^[3]
Guziki szkolne występują z następującymi napisami: BIBLIOTEKA PUBLICZNA, INSTYTUT NAUCZYCIELI ELEMENTARNYCH, INSTYTUT POLITECHNICZNY, KURATORIA I●S●K●P, LICEUM (LYCEUM), SZKOŁA PODWYDZIAŁOWA, SZKOŁA WOIEWÓDZKA, SZKOŁA WYDZIAŁOWA oraz UNIWERSYTET.

Hipoteza
W okresie od połowy Księstwa Warszawskiego oraz przez całe Królestwo Polskie występowały dwa rodzaje guzików szkolnych: z polskim orłem i napisami na szarfie, a całość umieszczona w wieńca oraz z samymi napisami w wieńcach. Można przypuszczać, że guziki bez orła były w użytku w okresie popowstaniowym, kiedy to wzrastały represje wobec Polaków, a używanie symboli narodowych było ograniczane lub wręcz zakazane.

Ciekawostka
Ogółem w 1817 r. w Królestwie Polskim było 1018 placówek oświatowych, z czego 1014 podlegało Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego i były to:

• Uniwersytet Warszawski,
• Szkoła Akademiczno-Górnicza w Kielcach,
• 12 szkół wojewódzkich,
• 16 szkół wydziałowych,
• Instytut Nauczycieli Elementarnych w Łowiczu,
• Instytut Głuchoniemych w Warszawie,
• 868 szkół elementarnych,
• 10 prywatnych pensji i szkół męskich,
• 79 prywatnych pensji i szkół żeńskich,
• Korpus Kadetów w Kaliszu,
• 11 seminariów diecezjalnych rzymskokatolickich,
• 1 seminarium greckokatolickie.

Pozostałe cztery szkoły to: Szkoła Muzyki i Sztuki Dramatycznej podległa Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Policji; Szkoła Elementarna Artylerii i Inżynierii, Szkoła Podchorążych Piechoty oraz Szkoła Podchorążych Jazdy podległa Komisji Rządowej Wojny.^[1,2]

Źródła
 Podobne guziki na stronie Buttonarium Polska
 ^[1] Winiarz A. - Szkolnictwo Księstwa Warszawskiego i Królestwa Polskiego (1807-1831), Lublin 2002
 ^[2] www.historia.org.pl - Polityka oświatowa caratu w Królestwie Polskim w XIX w.
 ^[3] Biblioteka Uniwersytecka w Warszawie - Historia 1816-1915
 Gładki K. - GUZIKI SZKÓŁ wojewódzkich, wydziałowych, liceum, uniwersytet, prawo, Łódź 2012
 Pawelec L. - Reformy szkolne w pierwszej połowie XIX wieku, Kielce 2009
 Podlaska Biblioteka Cyfrowa - O urządzeniu szkół miejskich i wiejskich elementarnych, Warszawa 1808
 Podlaska Biblioteka Cyfrowa - Regulament szkół miejskich i wiejskich elementarnych, Warszawa 1808
 Podlaska Biblioteka Cyfrowa - Zbiór przepisów administracyjnych Królestwa Polskiego: Wydział Oświecenia
 Rudzińska w.m. - Nie tylko lwica, O stratach wojennych w zbiorach specjalnych Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie
 Słownik symboli literackich - wawrzyn (laur)
 Wikipedia.pl - Historia administracji, Królestwo Polskie
 Wikipedia.pl - Izba Edukacyjna (Księstwo Warszawskie)
 Wikipedia.pl - Rozmaryn
 Wikipedia.pl - Uniwersytet Warszawski
 Wikipedia.pl - Wawrzyn
 Wikipedia.pl - Wieniec laurowy